Boşanma, çiftler kadar varsa eğer çocuklarını da etkileyen, zorlu bir süreçtir. Bu sürecin çocuklar üzerindeki etkisi genellikle göz ardı edilir; ancak, çocukların bu durumdan nasıl etkileneceği üzerine dikkatle düşünülmesi gereken bir konudur. Çocukların psikolojik sağlığını korumak ve onlara sağlam bir hukuki koruma sağlamak adına alınabilecek önlemler büyük önem arz eder.
Boşanmanın Çocuklar Üzerindeki Psikolojik Etkileri
1. Duygusal Etki:
Boşanma sürecinde çocuklar genellikle kaygı, kızgınlık, suçluluk ve hüzün gibi çeşitli duygular yaşarlar. Çocukların yaşı, yaşadıkları bu duygusal değişimleri anlama ve ifade etme kapasitelerini etkiler. Küçük çocuklar durumu tam olarak anlayamayabilir ve ayrılığı geçici bir durum olarak algılayabilirler. Daha büyük çocuklar ise durumu daha gerçekçi değerlendirebilir ancak bu onların duygusal travmayı daha az hissedecekleri anlamına gelmez.
2. Davranışsal Değişiklikler:
Boşanma dönemlerinde çocuklarda uyku problemleri, yeme bozuklukları, akademik performansta düşüş, sosyal izolasyon veya saldırgan davranışlar gibi değişiklikler görülebilir. Bu tür davranışlar, çocuğun duygusal sıkıntısının bir yansıması olabilir.
3. Okul Performansı:
Boşanmanın getirdiği stresle başa çıkmak çocukların okul performanslarını doğrudan etkileyebilir. Derslere konsantre olma güçlüğü, notlarda düşüş ve okul devamsızlığı gibi sorunlar görülebilir.
Hukuki Düzenlemeler ve Çocuk Koruma Önlemleri
Türkiye’de boşanma sürecinde çocukların hukuki haklarını korumak adına bazı düzenlemeler bulunmaktadır. Aile hukuku çerçevesinde alınan kararlar genellikle çocuğun üstün yararını gözetir.
1. Velayet:
Boşanma sonrasında çocukların velayeti, çocuğun fiziksel ve psikolojik ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayabilecek ebeveyne verilir. Velayet kararları sırasında çocuğun kendi görüşleri de mahkeme tarafından dikkate alınabilir, bu çocuğun yaşı ve olgunluğu ile ilişkilidir.
2. Nafaka:
Çocuğun maddi gereksinimleri göz önünde bulundurularak, ebeveynlerden biri veya her ikisi de çocuklarına maddi destek sağlamakla yükümlü tutulabilir. Nafaka miktarı, çocuğun ihtiyaçları ve ebeveynlerin mali gücüne göre belirlenir.
3. Psikolojik Destek ve Danışmanlık Hizmetleri:
Türkiye’deki bazı mahkemeler, boşanma sürecinin çocuklar üzerindeki etkisini azaltmak için ailelere ve çocuklara psikolojik danışmanlık hizmetleri sunmaktadır. Bu tür destekler, çocukların süreci daha sağlıklı bir şekilde atlatmalarına yardımcı olabilir.
Örnek Vaka
İstanbul’da yaşayan Yılmaz ailesi, boşanma kararı aldığında, çocuklarının (7 yaşında Mert ve 13 yaşında Elif) durumunu öncelikle ele aldı. Mahkeme sürecinde her iki ebeveyn de çocuklarının velayetini talep etti. Mahkeme, her iki çocuğun da fikrini almak için çocuk psikologlarından yararlandı. Çocukların tercihleri ve her iki ebeveynin çocuklarıyla olan ilişkileri dikkate alınarak, ana velayetin anne tarafına verilmesine karar verildi. Babaya düzenli ziyaret hakları tanındı ve çocukların psikolojik destek alması sağlandı.
Sonuç olarak, boşanma sürecinde çocukların psikolojik sağlığının korunması ve hukuki haklarının gözetilmesi, sağlıklı bir toplum yapısının temel taşlarındandır. Çocukların bu zorlu süreçten en az zararla çıkabilmeleri için ebeveynlerin ve yetkililerin duyarlı ve bilinçli hareket etmeleri büyük önem taşır.