İş güvencesi, çalışanların işlerini kaybetme riskine karşı korunmalarını sağlayan hükümler ve düzenlemeler bütünüdür. Bu güvence, işçinin işyerindeki istihdamının devamlılığını, işverenin keyfi uygulamalarına karşı koruma altına almayı amaçlar. Türkiye’de iş güvencesi ile ilgili düzenlemeler, özellikle 4857 sayılı İş Kanunu’nda detaylandırılmıştır. İş sözleşmesinin feshi ise, işveren veya işçi tarafından iş sözleşmesinin sonlandırılması işlemidir. Bu süreç, çeşitli sebeplere dayanabilir ve belirli kurallara tabidir.

İş Güvencesi

İş güvencesi, işçinin haklarının korunmasının yanı sıra işveren üzerinde de belirli sorumluluklar yaratır. 4857 sayılı İş Kanunu’na göre, işverenin 30 veya daha fazla işçi çalıştırdığı işyerlerinde ve işçinin en az 6 ay süreyle çalışmış olması durumunda işçiye iş güvencesi sağlanmaktadır. İşveren, işçiyi işten çıkarmadan önce geçerli bir neden sunmak zorundadır. Geçerli nedenler genelde işçinin yeterlilikleri veya davranışları ya da işletmenin ihtiyaçlarından kaynaklanabilir.

İş Sözleşmesinin Feshi

İş sözleşmesinin feshi iki şekilde gerçekleşebilir:

1. Haklı Nedenle Fesih: İş Kanunu’nun 25. maddesi, işveren ve işçi için haklı fesih nedenlerini sıralar. İşçinin sağlık sorunları, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışları, hizmet akdinin işveren tarafından derhal feshedilmesine neden olabilecek durumlar bu kapsamdadır. İşveren için de benzer şekilde iflas, işyerinin kapanması gibi durumlar haklı fesih nedenleri arasındadır.

2. Geçerli Nedenle Fesih: Geçerli nedenler ise genellikle işçinin performansı veya davranışı ile ilgili olup, işverene iş sözleşmesini sona erdirme hakkı verir. Bu fesih için işverenin işçiye yazılı olarak fesih bildiriminde bulunması ve feshin nedenlerini açıkça belirtmesi gerekmektedir.

Fesih Bildirimi ve İşe İade Davası

İş sözleşmesi feshedildiğinde, işverenin işçiye bildirim süresi vermesi gerekmektedir. Bu süre, işçinin kıdemi ile doğru orantılı olarak artmaktadır. İşveren, bildirim süresini beklemeden işçiyi işten çıkarmak isterse, bu süre zarfında işçiye ödemesi gereken ücreti peşin olarak vermek zorundadır.

Eğer işçi, feshin geçerli bir nedene dayanmadığını düşünüyorsa, işe iade davası açabilir. Bu dava, iş sözleşmesinin haksız yere feshedildiğini iddia eden işçiler tarafından açılabilir. Mahkeme, davayı kabul ederse, işçinin işe iadesine karar verebilir ya da işvereni tazminat ödemeye mahkum edebilir.

İş güvencesi ve iş sözleşmesinin feshi, iş hukuku içinde önemli yer tutan konulardır ve hem işçilerin hem de işverenlerin haklarını dengelemeyi amaçlar. Bu kuralların varlığı, işgücü piyasasının daha adil ve düzenli bir şekilde işlemesine olanak tanır.