Boşanma süreçleri, özellikle çocukların varlığı durumunda, taraflar için oldukça duygusal ve karmaşık süreçler olabilmektedir. Çocukların velayeti, boşanma süreçlerinde alınan kararlar içinde en hassas ve önemli konulardan biridir. Türkiye’deki hukuk sistemine göre çocukların velayeti belirlenirken birçok faktör göz önünde bulundurulur. Ayrıca, çocukların en iyi çıkarlarını gözetmek amacıyla Aile Mahkemeleri bu kararları büyük bir titizlikle incelemektedir.
Çocukların Velayeti Nasıl Belirlenir?
1. Çocuğun Yaşı ve Cinsiyeti: Genellikle küçük yaşta olan çocuklar annelerine verilmeye daha meyillidir, özellikle emzirme dönemi gibi özel gelişim süreçlerinde bu durum ağırlık taşıyabilir. Ancak, bu durum mutlak bir kural olmaktan ziyade, mahkemenin takdirine bağlıdır.
2. Ebeveynlerin Maddi Durumu: Mahkeme, çocuğun yaşam standardını en az düzeyde etkileyecek şekilde bir velayet kararı vermeye çalışır. Bu nedenle, ebeveynlerin maddi durumları ve çocuğa sağlayabilecekleri yaşam koşulları değerlendirilir.
3. Ebeveynlerin Çocuğa Bakma Kapasitesi: Ebeveynlerin çocukla ilgilenme ve ona yeterli zaman ayırma kapasiteleri, psikolojik ve fiziksel sağlıkları gibi unsurlar göz önünde bulundurulur. Örneğin, yoğun iş temposu olan veya sağlık sorunları bulunan bir ebeveynin çocuğa bakma kapasitesi diğer ebeveyne göre daha kısıtlı olabilir.
4. Çocuğun Eğilimleri ve Tercihleri: Özellikle belirli bir yaştan sonra, çocuğun kendi görüşleri de dikkate alınır. Çocuğun hangi ebeveynle yaşamak istediği, mahkeme kararlarında önemli bir yer tutar. Ancak, bu tercihler her zaman nihai karar için yeterli olmaz; çocuğun menfaatleri genel olarak değerlendirilir.
5. Ebeveynler Arasındaki İlişkinin Niteliği: Ebeveynlerin birbirleriyle olan ilişkileri, özellikle çocukla iletişim kurmalarını engelleyip engellemediği de incelenir. Şiddet, kötü muamele veya suistimal içeren ilişkiler, velayet kararlarını etkileyebilir.
6. Mahkemenin Uzman Görüşü: Çoğu durumda, aile mahkemeleri psikologlar, sosyal hizmet uzmanları gibi alanında uzman kişilerden görüş talep eder. Bu uzmanlar ailenin durumunu inceler, çocukla birebir görüşmeler yaparak onların durumu hakkında mahkemeye detaylı raporlar sunar.
Örnek Vaka
Ali ve Banu çifti, 10 yıllık evliliklerini sonlandırmaya karar verdiğinde, en büyük endişeleri 6 yaşındaki kızları Elif’in velayeti idi. Ali yoğun iş temposu ve sıkça iş seyahatleri nedeniyle çocukla yeterince ilgilenemeyeceğini kabul ediyordu. Banu ise ev hanımı olarak Elif’le daha fazla zaman geçirebiliyordu ve kızının gelişimine aktif olarak katkıda bulunuyordu. Çiftin boşanma sürecindeki duruşmalar sırasında mahkeme, her iki tarafın da taleplerini dinledi ve çocuk psikologunun görüşlerini değerlendirdi. Psikolog, Elif’in annesi ile güçlü bir bağ kurduğunu ve annesiyle kalmaya devam etmenin Elif’in menfaatine olacağını belirtti. Mahkeme, tüm bu bilgiler ışığında velayeti annesine verme kararı aldı.
Boşanma sürecinde çocukların velayeti, çocukların ihtiyaçları ve en iyi çıkarlarını gözetmek amacıyla titizlikle ele alınan bir konudur ve her karar, çocuğun yararı gözetilerek özel olarak değerlendirilir. Her durumda çocuğun mutluluğu ve sağlıklı gelişimi en önemli önceliktir.